وەز تەکنای باخ و باخداری و دار و درەخت وەی کەرد٘ەی بەشیٛ جە فەرهەنگو خەڵکو هەورامانین و چەنی ونیٛشا تیٛکەڵ و ئامیٛتەن. ئا ڕوە هەکە ئینسانی هەورامی پاش نیا دلیٛ مەید٘انو ژیوای و چەنی دار و درەختی و گیاندار و بیٛ گیانی هوٙگر بی، دەسش دا ئاوەد٘انی و ئاوەد٘ان کەرد٘ەی و ئاوەد٘انی و ئاوەد٘ان کەرد٘ەی بی بەشی هەقەتینو ژیوایش. …
فەرەنجی میللەتو هەورامانی تاوانش فرێوە جە ئەوەجەکانش جە دیٛرزەمانۆ بە دەسیٛ ویٛش وەش بکەروٙن، پیٛسەو کەوش، پاڵا، سیپاڵیٛ، گوٙرەویٛ، پوزەوانیٛ، چوٙخ و ڕانک، کلیٛتیٛ، گجی و کەواو پانتوٙڵ و پاوەریٛ. چی باسەمانە مەیمیٛ سەرو وەشکەردەی فەرەنجی، کە پوٙشاکیٛ، سیپاڵیٛ ڕەسەنی هەورامین تا ئیسەیچ کە سەدەو ویس یەکین هەورامانەنە وەش مەکریوٙنە، پیٛسەو بەرگیٛ دێرینی و تازەی تا ئیسەیچ سەرە مڕەن، جە …
جە یونسکوٙوە پەی ھەورامانی سەربەرزی هامدەردان ئامان ئەر مەنەن هوٙشم سەڎاییٛ وەشەن مەیوٙ نە گوٙشم چمان زیٛڵەی زەنگ زەواری مەیوٙ زرنگەی قافڵەکەی وەھاری مەیوٙ مەولەوی یونسکوٙ، دیسان وەش ئامای، ھەورامانی سەربەرز موبارەکت بوٙ یونسکوٙ: زوانی ھەورامی، پیسەو سامانیٛوە فەرھەنگی گەردونی، ھەڕەشیٛ فوٙتیایش ئینا سەرەو، مشوٙ پاریٛزیو. یونسکوٙ: کەلەپوٙڕ و شوٙنەوار و فەرهەنگ و ژیواو خەڵکو هەورامانی تایبەت و ڕەسەنەن و …
هەورامان و گوٙنجنایش جە ڕیٛکوزیاو یوٙنسکوٙی ئیبراهیم یەعقوبی جە ویەردەی کوٙنوە پاگاو ڕەسەنایەتی میٛژویی و فەرهەنگی هەورامانی کەوتەن وەرچەمو دنیاگیٛڵ و میٛژو نویسەکانو وەرکەوتی و تەنانەت هامسا لایەکانو دەور و بەریش و باس کەردەیش چیلا و چەولاوە کەوتەن سەرو زوانا. ئا تایبەتمەندییٛ بییٛنیٛ بە هوٙ ئیٛژایی وەڵاتو هەورامانی و نامیٛش بە قوٙرسایی مەبریوٙ و شیرازە و تان و پوٙ …
ژیوانامەو دکتوٙر سەعید خانی وەرینە ڕوشنویران و فەرهەنگ دوسانو هەورامانی نیەن نامیٛو دکتر سەعیدخانیش نەژنیێبوٙ، ئی کەسایەتیە ناموەرە، جە ویەرو زەمانەینە خزمەتیٛوی خاسش کەردەن بە زوان و فەرهەنگو گوٙرانی- هەورامی، بەهەر جوٙرێ بیەن، تاوانش فەرهەنگو ئی سەرزەمینیە بشناسوٙنە بە ئەوروپیەکان، جە فوٙتیای ڕوٙزگارش بکەروٙن، هەرپاسە ویٛچش چنڎە کتیٛبیٛش بە زوانو گورانی- هەورامی نویستیٛنیٛ ئیسە ئیٛمە کەلکشان چەنە مەگیٛرمیٛ. وەلێم بڕێ …
چوٙخ و ڕانک چوٙخ و ڕانک سیپاڵیٛوی هەورامیانەی رەسەنەن، ویەردەش فرە قەڎیمین و بە تەمامی دیارنیەن کەی و کیٛ و کامە دەگاو هەورامانینە ئەوەڵجار دروسکریان. هەورامان جە بنەڕاو ویەرینیوە ویٛش یانەوەی فرەو سەناتەکان بیەن، پیٛسە کڵاشیٛ، چوٙخ و ڕانک، جاجم و مەوجە، هەڵاوە، ئاساوە تەوەنینە، هاریٛ دەسییٛ، گاوەسن و زەنگەن و بیٛڵەو پاچەکۆڵەو، تەوەر و تەوەرداس و تەوەرزین، کوٙرەخانەنە وەشیٛ …
دەگاو هیٛڵانپیٛنامیٛو( ئیٛڵانپیٛ، هیٛڵانپیٛ، هیٛڵامپیٛ) جە چکۆوە ئامەینەو کام نامیٛشان دروستەرەنە؟ بە پاو شۆنیرە لوایو پەرسو جۆی جا بارەوە وەڵیٛ بارکەردەکەو ساڵەو ١٩٧٨ز ینە، (یاڵانپیٛ) پیٛسە نامەیوە نامیٛنە سەرو زوانو خۆڵکو هیٛڵانپەیرە ، پانەی کە (یاڵانپیٛ) بە هەڵە نامیٛ بەردەیە نامیٛ دەگێن بەتایبەت جە لاو خۆلکو جبەرو هیٛڵانپەیوەو هەم جەڕوەو ڕاوەبەریو ئیداریوە ،چوون تەنانەت فرەتەرینو نامە ڕاوەبەریو ئیداریەکانو خودو نامیٛ …
بە بەهانیٛ ئامای وەهاری و ساڵیٛ تازیٛوە خاس ویرما، ئەوسا ئەد٘ام (چەنی مەرد٘او شمە خود٘ا بەخشوٙش و ئاند٘ە خاک ئینا سەروو ئاد٘یٛوە عەمروو شمە بوٙ) دایم دوٙعاش ئانیٛ بیٛ و واچیٛ: “خود٘ا چەرخما وەنە نەفاڕی یا خود٘ا کوشیما و چینەی خرابتەرما چەم پەنە نەگنوٙ!!” ڕەنگا ئی دوٙعیٛ کە جە قووڵایی دڵیوە خیٛزییٛ، تەنیا دوٙعاو ئەد٘او من نەبییٛ بوٙ، بەڵکوو فرەو …
ده‌گاو بیٛسارانی ده‌گاو بیٛسارانی یوٙ جه ده‌گا گه‌وره‌کاو هه‌ورامانیه‌نه که که‌وتیٛنه به‌شو هه‌ورامانو ژاوه‌روٙیٛ، پاسه ماچا گه‌وره‌ته‌رین ده‌گاو کوردستانی و حه‌تتا ئیٛرانیه‌نه و نفوسه‌ش چوار هه‌زار نه‌فه‌ریٛنه. ئینا 24 کیلومیٛتری جادٚه‌و مه‌ریوان به سنه‌ی و یا خاسته‌ر واچمیٛ، 85 کیلومیٛتری سنه‌ی و 65 کیلومیٛتری مه‌ریوانی. ئی ده‌گا جه سه‌رنیشته‌و هامسان چنی ده‌گاکاو ساڵیان و نجیٛ و سفیدبنی، جه پانیشته‌و …
پەسەنڎکریایو پەیجوری(واژەها و اصطلاحات مربوط بە گیوە و گیوەبافی در زبان هورامی) دکتر مەهدی سەجادی جە واتارێوی زانستی و فەرهەنگیەنە، گردو ئا واتان و دەسە واتان کە تایبەتیٛنیٛ بە کڵاشی و کڵاش چنیەی جە هەوراماننە، نویستیٛنیٛ و ئامادەش کەردیٛنیٛ. جە وەرزنامەو( فصلنامە علمی پژوهشی نامە فرهنگستان) چاپیٛ مەکریانیٛ، شوٙنیەرە جە(ویژەنامە زبانها و گویشهای ایرانی) چاپ و وەڵاویٛ مەکریانوە. ئی هەرمانیٛ …
