ئەرکو نویسەری و یاونەری هەورامی[1] پیٛخامێوی تایبە بوٙنەو ڕوٙی جەهانیو زوانو ئەڎایوە 21/2/2020 گەرەکمەن سەرنجەو ویٛم بدەونە سەرو نویسار و یاونەری هەورامی جە ئارۆنە، ئایا نویسەری هەورامی چیٛشش سەرەن بکەروٙنەش، هەرپاسە یاونەری هەورامی زوان، میدیاکاری هەورامی زوان چیٛشش سەرەن؟ ئاروٙنە خەریکەن بڕێ قەڵەم بەدەسیٛ هەورامی زوانیٛ بەزوانەکەو ویٛشان منویسان، چەنی ئانەیچ بڕێ یاونەریٛ( وەرنامەی ڕادویٛنی و تەلەفزیوٙنی) کە فرە زوۆن …
زوانی هەورامی و یونسکۆ ڕەزا بەهمەنی فرەو وەختؽ فەیسبوکەنە و فەزای مەجازیەنە باسؽ سەرو زوانی کریاوە و هەر یؤ بە سەلؽقەو وؽش، سەرش منویسؤ و ویر و ڕاو وؽش بەر وزؤ و باسش کەرؤ. ئینە تا ئا یاگؽ کە حؤرمەتو بابەتەکەی و حەقو ئازادی بەیانی و ویرکەردەی پارؽزنؤ، خؤ خراب نیا و یاگؽ دەسوەشیەنە. بەڵام بە داخؤ ئارؤ قسە و …
زوانو زازای Zaza language پەنەیچش مەواچان زوانو زازاکی “زازا، دملی”: زوانو زازای “زازاکی، دملکی” یام زوانی زازایی، جە بنەیانەو زوانە هیندو ئەوروپیەکان، دەسەو زوانەکانو سەری وەرنیشتو ئیرانین، بڕێ زوانە ئەشناسیٛ پەیلوایشان ئانەن کە زوانو گورانی و زوانو زازی دیالێکتیٛو یەک زوانینیٛ، زوانو زازای پەیوەندی تنڎو توٙڵش هەن چەنی زوانو گوٙرانی “هەورامی و شەبەک و باجەلان و زەنگنە و کاکەیی و …
کرکە دەنگدارەکیٛ The vowels ئی دەنگیٛ وەختیٛو دروسیٛ مەبانیٛ کە هەوا دلیٛ شوٙشیٛوە مەیوٙ جبەر، ڕانە ژیکە دەنگیەکیٛ(Vocal cords) ملەریاوە، کە ئینیٛ بینەو گرد ئانزانێونە، دویٛ تاڵە دەنگییٛنیٛ. دەمێو هەوا ملوٙ پەی جبەری، ئی دوە تاڵە دەنگییٛ وەڵاویٛ مەباوە و هەوا ماڵوٙشان پوٙرەو ملەریاوە، پی جوٙرە هەوا بە گڕی(Voiced) ملوٙجبەر، پی جوٙرە گردو کرکە دەنگدارەکان ئەپیٛسنیٛنیٛ، هەم دەنگداریٛ و …
واتیٛ هامویٛنیٛ Homographs واتیٛ هامویٛنیٛ”هام ویٛنا”؛ ئی واتیٛ جە نویستەینە یوٙنیٛ، یانی ئیملاو سپێلشان پیٛسەو یوٙین، وەلیٛم جە مانانە فەرقشا هەن. ئی جوٙرە کەلیمیٛ جە ئینگلیسینە پەنەشاhomographs ماچا. ئەگەر ورڎیٛشا بیمیٛوە، وینمیٛ هەکە “stress” ” فەرقشا پەنە وزوٙ. “استرس” یانیٛ فشار. جە ڕەوان ئەشناساینە یانیٛ فشاریٛ هەکە میٛ پەی عاسابی. جە دەنگ ئە شناساینە(فنەتیکphonetic) یانیٛ فشاریٛ هەکە میٛ پەی بەشیٛ …
زوانی مەردە، زوانی پاک زوانی مەردە یام خاموٙش: ئەپا زوانان مەواچانە کە ساڵەهان قسیٛشان پەنە نەکریێنە، دلیٛو زوانەکانو ئیسەینە هیچ شوٙنەمایێوەشان نەمەنیٛنە. زوانی مەردە جە وەرپیٛکو ئەشکاوای و وشکنای شوٙنەما ئەشناسەکانوە مەئیٛزیوٙنوە و بەتەشکو نویستەی هوٙرکنیای سەرو تەوەنەکانوە(تەوەن نویس، سەنگ نویس) یام دلیٛو خاکینە مەئیزیوٙنوە، کە خەلکو ئیسەی و ئی سەردەمیە نمەیاووٙشنە. پیٛسەو زوانو سومەری و زوانو قبتیەکانو میسری و …
بنەڕاو فیٛربیەی زوانی لایڎەی وەختیٛو گەرەکمانە فیٛرو زوانێوی لایڎەی(بیٛگانەی بیمیٛ، بنەڕاوە مەشوٙ فیٛرو(واتیٛ) زوانە لایڎەکەی بیمیٛ، نەک واتیٛوە گیٛرە سەدان و هەزاران واتیٛ و زیاتەریچ. پەی نمونەی چەنی فیٛرو واتیٛو زوانو ئینگلیزی بیمیٛ؟ هەڵبەت هەرمانەو فیٛربیەی گرد مەژگو ئانزانینە پوٙڕیوٙنە، مەژگ چنڎە دلیٛنێوەش(center) چەنەنیٛ وەرپەرسیٛنیٛ ئەچی فیٛربیەیە، شونیەرە چەمیٛ و گوٙشیٛ(وینای و ئەژنەویەی) هامکاریٛ ئی هەرمانیٛنیٛ. با بزانمیٛ ئەوەجەما بە …
زوانو هەورامی و زوانە ئیٛرانیەکیٛ خودٚای گەورە و تەعالا نیٛعمەتیٛ فریٛش دەینیٛ بە ئیٛنسانی ، یوٙ چی نیٛعمەتا کە کەردٚەنش خەڵاتوو ئیٛنسانی زوانا زوان وەسیلەون کە بەشەر پەنەش پیٛوەندی کەروٙ تا جە ژیوایشەنە ئیٛحتیاجەکاش بە دەس باروٙ، زوان کەسایەتی ئیٛنسانی نیشانە مدٚوٙ و تاووٙ حەر کەسی ئاوەزدار یا بیٛ ئاوەز کەروٙ ، بە دڵ و ڕوٙحی ئاسایش بەخشوٙ ، وەسیلەی …
دەمواچو نویسە،کرکە بیٛدەنگەکان pronunciation consonant بەشی دوەمو باسکەیما دواین سەرو دەمواچو کرکە بیٛدەنگەکان consonant sounds . ئەگەر سەرنجە دەیمیٛ باسکەردەی کۆنسوٙنانتەکا کریٛڵی تەرەن و ئینا وەڵیٛوە تا باسو کرکە ڤاوڵەکا، چونکەتەی کرکە بیٛدەنگەکیٛ فرەتەر بەشداری مەکەران جە دروسبیەی واتیٛ و ڕستەی و مدرامانو زوانینە، شونەو ئانەیچرە دروسبیەی کرکە بیٛدەنگەکا، ئاسانتەرەن، چون ژیکەدەنگیەکیٛ(vocal cords) بەشداریێوە فرە دیاریکریا و کەم مەکەران پەی …
گیرواردەی جە دەمواچنە problems in pronunciation گەرەکەمەن ئەچی باسنە، ئا وەجەڵیٛ هەکە مەیانە ڕاو کەسێوە گەرەکشەن فیٛرو زوانی ئینگلیزی یام زوانێوە تەری بوٙنە( زوانی دوەم)، بیٛجگەم زوانی ئەڎایی ویٛش، بەتایبە گیرواردەی جە دەمواچنە(تلفظ)، پەی نمونەی منی هەورامی حەز مەکەروون فیٛرو زوانی ئینگلیزی یام عەرەبی یام ئەڵمانی بوونە، با سەرنجە بڎەیمیٛ بەوردی بزانمیٛ هەرمانەکیٛ چەنی ویەروٙنە. ئاشکران نویستەی(writing) فرە جیاوازەن چەنی …
